Znamiona barwnikowe – co warto o nich wiedzieć?
Znamiona barwnikowe mamy wszyscy – jedni więcej, inni mniej. Można je podzielić na różne rodzaje – zwykłe i atypowe, wrodzone oraz nabyte, a także ze względu na barwę (zwykle od jasnobrązowej do ciemnobrązowej). Czy znamiona barwnikowe – zwane często po prostu pieprzykami – trzeba koniecznie usuwać i czy mogą być symptomem poważniejszej choroby? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.
Dlaczego powstają pieprzyki?
Pieprzyki, czyli znamiona barwnikowe, powstają w wyniku namnażania się melanocytów – komórek barwnikowych skóry. Zawierają one dużo barwnika (melaniny), a to zostaje uwidocznione na powierzchni skóry w postaci niewielkich zmian. Często są spowodowane czynnikami genetycznymi, chociaż nie zawsze – duży wpływ na ich powstawanie może mieć również ekspozycja na światło słoneczne. Znamiona barwnikowe mogą być widoczne na skórze już w chwili narodzin, lub wystąpić w późniejszym czasie.
Rodzaje pieprzyków
Poza pieprzykami wrodzonymi, których zwykle jest niewiele, istnieją również pieprzyki nabyte. Dzielą się na:
- łagodne znamiona barwnikowe – pojawiają się w wieku dziecięcym, a ich rozwój jest nasilony w okolicach wieku dojrzewania oraz wczesnej dorosłości. Są regularne, symetryczne, zwykle okrągłe, o jednolitej barwie i dobrze odgraniczonych brzegach. Ryzyko zezłośliwienia takich zmian jest bardzo niewielkie, ale warto i tak monitorować je u dermatologa;
- atypowe znamiona barwnikowe – mogą mieć asymetryczny kształt, różne kolory i nieregularne, postrzępione brzegi. Mają zwykle powyżej 5 mm. Ten typ pieprzyków znacznie częściej rozwija się w czerniaka, dlatego wymagają one regularnej kontroli lekarskiej. Należy je również odpowiednio chronić przed słońcem.
Poza pieprzykami istnieją również inne rodzaje znamion barwnikowych – znamię Beckera, znamię Suttona czy znamię Clarka. Ze wszystkimi niepokojącymi Cię zmianami widocznymi na skórze udaj się do dermatologa – dzięki temu będziesz mieć pewność co do ich charakteru.
Jak często powstają znamiona barwnikowe?
Mówi się, że przeciętny dorosły Polak ma około 20 pieprzyków. Jest to jednak liczba nieprecyzyjna – niektórzy mają ich znacznie więcej, inni o wiele mniej. Występują one powszechnie u osób o jasnej skórze, zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych.
Do jakiego lekarza zgłosić się ze znamionami barwnikowymi i kiedy warto to zrobić?
Na Twojej skórze są widoczne znamiona barwnikowe, które Cię niepokoją? Poradnia dermatologiczna Łódź Salve to miejsce, do którego warto się zgłosić. Lekarz dermatolog rozwieje Twoje wątpliwości dotyczące posiadanych przez Ciebie pieprzyków i zbada je przy pomocy dermatoskopu. To urządzenie pozwala w dokładny sposób odróżnić zmianę łagodną od złośliwej, a także ułatwia sprawdzenie, czy pieprzyk uległ zmianie od czasu ostatniej kontroli lekarskiej.
Z częścią znamion barwnikowych nie trzeba właściwie nic robić, niektóre z nich mogą jednak wymagać chirurgicznego usunięcia. Kwalifikują się do niego przede wszystkim zmiany atypowe – asymetryczne, o nieregularnych brzegach i występujące w różnych kolorach. Usunięcie chirurgiczne pieprzyka odbywa się w znieczuleniu miejscowym, a po zabiegu lekarz zakłada szwy, które zostają zdjęte po upływie określonego terminu.
Znaczenie ochrony przed słońcem w kontekście pieprzyków
Ekspozycja na światło słoneczne może zwiększać ryzyko nowotworu skóry, a jeśli już mamy pieprzyki, możliwość ta staje się jeszcze większa. Dlatego ochrona przed słońcem jest bardzo ważna. Powinno się zawsze przed wyjściem na słońce używać kremu z odpowiednio wysokim filtrem. W ciepłych, słonecznych miesiącach należy również unikać ekspozycji na słońce między 10 a 16 (jest wtedy najsilniejsze), a dodatkowo warto nosić nakrycie głowy, które ochroni nie tylko przed chorobami skóry, ale również zmniejszy ryzyko udaru słonecznego.
